سیره امام رضا علیه السلام
مبارزه حاد سیاسی
مقام معظم رهبری : مهمترین چیزی که در زندگی ائمه بطور شایسته مورد توجه قرار نگرفته، عنصر «مبارزه حاد سیاسی» است. از آغاز نیمه دوم قرن اول هجری که خلافت اسلامی بطور آشکار با پیرایههای سلطنت آمیخته شد و امامت اسلامی به حکومت جابرانهی پادشاهی بدل گشت، ائمه اهل بیت (علیهمالسّلام) مبارزه سیاسی خود را به شیوهای متناسب با اوضاع و شرائط، شدت بخشیدند. این مبارزه بزرگترین هدفش تشکیل نظام اسلامی و تأسیس حکومتی بر پایهی امامت بود. بیشک تبیین و تفسیر دین با دیدگاه مخصوص اهل بیت وحی، و رفع تحریفها و کجفهمیها از معارف اسلامی و احکام دینی نیز هدف مهمی برای جهاد اهل بیت بحساب میآمد. 1363/05/18
اهداف مأمون از دعوت امام هشتم به خراسان
مقام معظم رهبری : اولین و مهمترین آنها، تبدیل صحنهی مبارزات حاد انقلابی شیعیان به عرصهی فعالیت سیاسی آرام و بیخطر بود.
دوم: تخطئه مدعای تشیع مبنی بر غاصبانه بودن خلافتهای اموی و عباسی و مشروعیت دادن به این خلافتها بود.
سوم: اینکه مأمون با این کار، امام را که همواره یک کانون معارضه و مبارزه بود در کنترل دستگاههای خود قرار میداد. 1363/05/18
چهارم اینکه میان امام - که یک عنصر مردمی و قبله امیدها و مرجع سئوالها و شکوهها بود - و عواطف و محبتهای مردم فاصله میافکند.
هدف پنجم این بود که با برگزیدن فرزندی از پیغمبر و شخصیت مقدس و معنوی را به ولیعهدی، برای خود وجهه و حیثیتی معنوی کسب میکرد
ششم آنکه در پندار مأمون، شخصی در حد علمی و تقوائی امام با آن حیثیت و حرمت بینظیر بعنوان فرزند پیامبر ، به یک توجیهگر دستگاه خلافت بدل میگشت1363/05/18
سیاستها و تدابیر امام رضا (ع) در برابر مامون
مقام معظم رهبری :
1- هنگامی که امام را از مدینه به خراسان دعوت کردند آن حضرت فضای مدینه را از کراهت و نارضائی خود پرکرد، بطوریکه همه کس در پیرامون امام یقین کردند که مأمون با نیت سوء حضرت را از وطن خود دور میکند.
2 - هنگامی که در مرو پیشنهاد ولایت عهدی آن حضرت مطرح شد، حضرت به شدت استنکاف کردند و تا وقتی مأمون صریحاً آن حضرت را تهدید به قتل نکرد آن را نپذیرفتند.
3 - علیبنموسیالرضا فقط بدین شرط ولیعهدی را پذیرفت که در هیچیک از شئون حکومت دخالت نکند .. روشن است که با تحقق این شرط، نقشهی مأمون نقش برآب میشد.1363/05/18
4 - امام با قبول ولیعهدی، داعیهی امامت شیعی در سطح عظیم اسلام و دریدن پرده غلیظ تقیه و رساندن پیام تشیع به گوش همه مسلمانها را برملا کرد.
5 - در حالی که مأمون امام را جدا از مردم میپسندید .. امام در هر فرصتی خود را در معرض ارتباط با مردم قرار میداد،
6 - نه تنها سرجنبانان تشیع از سوی امام به سکوت و سازش تشویق نشدند بلکه قرائن حاکی از آن است که وضع جدید امام موجب دلگرمی آنان شد و شورشگرانی که بیشترین دورانهای عمر خود را در کوههای صعب العبور و آبادیهای دوردست و با سختی و دشواری میگذراندند با حمایت امام علیبنموسیالرضا حتی مورد احترام و تجلیل کارگزاران حکومت در شهرهای مختلف نیز قرار گرفتند. 1363/05/18